Hennep is al duizenden jaren, sinds de Oudheid, een belangrijke bron van voedsel, vezels en medicijnen. De oudste documenten die het gebruik van hennepzaden als voedsel en medicijn beschrijven, komen uit China. Er is voldoende bewijs dat hennep al enkele eeuwen voor Christus (B.C.) werd gebruikt als bron voor vezels en medicijnen in het hele Middellandse Zeegebied, van het oosten (Egypte) tot het westen (Marokko).
Halverwege de 20e eeuw werd cannabis (inclusief hennep) onderworpen aan een strikt internationaal controlesysteem. Dit gebeurde toen cannabis werd geclassificeerd als een van de verdovende middelen die zijn vermeld in de Amerikaanse Single Convention uit 1961, de hoeksteen van de verbodsbepalingen die nog steeds van kracht zijn. Als gevolg hiervan werd de cannabisteelt vrijwel helemaal verboden, behalve de teelt voor wetenschappelijke doeleinden en de teelt van bepaalde variëteiten met een lage concentratie aan actieve verdovende stoffen. Deze laatste vorm kan worden gebruikt voor industriële doeleinden, zoals de productie van vezels en zaden. De THC-waarden (Delta-9-tetrahidrocannabinol) van de variëteiten van industriële cannabis in Europa liggen onder de 0,2%.
Tabel 1: Typische voedingswaarde van verschillende hennepzaadproducten. Bron: Callaway and Pate, 2009.
Hennepzaden als hoogwaardige voedingsbron
Tabel 2: Typische voedingswaarden
(mg/100 g) vitamines en mineralen
van hennepzaden.
Vanwege de nutritionele eigenschappen van hennepzaden en hun derivaten (zoals de olie, bloem, enz.), het gehalte aan vetzuren, vitamines, eiwitten en mineralen, is het aanbevolen om ze te beschouwen als een belangrijk element in ons dieet. (Tabel 1 en 2).
Hennepzaden hebben een karakteristieke walnootachtige smaak en worden vaak verwerkt in voedselproducten zoals brood, cakes, koekjes, zuivelvrije melk en ijs.
Bijna 50% van de wereldmarkt voor hennepolie is geconcentreerd in de voedingsindustrie en voedingssupplementen. De andere helft van de wereldhandel wordt gebruikt voor cosmetische toepassingen (zoals zeep, shampoo, crèmes, enz.) en andere industriële toepassingen (bijvoorbeeld biodiesel, vernissen).
Chemische samenstelling
Essentiële vetzuren (EFA's) zijn perfect vertegenwoordigd in hennepzaadolie. Omega-6 linolzuur (18: 2n-6, LA) wordt aangetroffen met een percentage van 20%. Bovendien bevat het ook aanzienlijke hoeveelheden metabolische producten, zoals de aanwezigheid van gamma-linolzuur (18: 3n-6, GLA), dat varieert van 1-4%, en stearidonzuur (18: 4n-3, SDA), dat schommelt tussen 0,5% en 2%. Hoewel de meeste plantaardige oliën minstens één van de EFA's bevatten, is het ongebruikelijk dat ze grote hoeveelheden van beide bevatten. Het is ook ongebruikelijk om ze aan te treffen in een verhouding van bijna 3:1 omega-6/omega-3, wat de aanbevolen verhouding is voor menselijke consumptie. (Foto 1).
De samenstelling van de olie verkregen uit hennepzaden is zeer belangrijk vanwege de gunstige effecten op de gezondheid.
Foto 1. Typische vetzuursamenstelling van plantaardige oliën.
Hennepolie bevat ook tocoferolen, die het risico op hart- en vaatziekten, kanker en leeftijdsgebonden maculaire degeneratie kunnen verlagen en antioxiderende activiteit vertonen, omdat het totaalgehalte aan fenolen hoger is dan in andere plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie of sojaolie. Deze tocoferolen staan bekend als belangrijke antioxidanten die een positief effect hebben op de oxidatiestabiliteit van oliën. Het dominante tocoferol in hennepzaden is het γ-tocoferol, gevolgd door α-, β- y δ-tocoferol. Dezelfde samenstelling in tocoferolen is te vinden in de olie.
Aan de andere kant is deze olie rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA's) en heeft het een lage concentratie aan verzadigde vetzuren. Dit geeft de olie een belangrijke voedingswaarde; onze voeding bevat steeds meer verzadigde vetzuren en er worden pogingen ondernomen om de consumptie hiervan te verminderen, vanwege hun effect op de toename van het totale cholesterol- en LDL-cholesterolgehalte, wat hart- en vaatziekten kan veroorzaken.
Het is ook belangrijk om te vermelden dat zowel de hennepzaden als de oliën glutenvrij zijn.
Hennepmeel is een uitstekende en licht verteerbare bron van eiwitten. Afbeelding 2 vergelijkt het aandeel aminozuren met het totale eiwitgehalte van hennepzaad, soja en ei. De concentraties eiwitten variëren tussen het hele hennepzaad (25%), gepelde zaden (45%), soja (32%) en ei (11%). Afbeelding 1 toont de individuele waarden van aminozuren per 100 g eiwit om een directe vergelijking te maken tussen de drie voedingsproducten.
De recente toename van de belangstelling voor hennepeiwitten is te danken aan hun uitzonderlijke gehalte aan aminozuren die zwavel bevatten, namelijk methionine en cystenine, naast een verrassend hoge hoeveelheid arginine. Hierdoor is het een ideaal voedingssupplement voor eiwitrijke diëten omdat het de toename van spiermassa vergemakkelijkt.
Afbeelding 2. Verhouding van aminozuren tot het totale eiwitgehalte van hennepzaad, soja en ei. De afkortingen worden aanbevolen door IUPAC. Bron: Callaway and Pate, 2009.
Het belang van vetzuren voor de gezondheid
Dankzij de hoge concentratie meervoudig onverzadigde vetzuren is dit een zeer belangrijke olie voor de menselijke voeding. Zo is aangetoond dat omega-3-vetzuren het risico op hart- en vaatziekten en de proliferatie van verschillende soorten kanker helpen verminderen. Het heeft ook gunstige effecten bij de behandeling van ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis, psoriasis en de ziekte van Crohn.
Gammalinoleenzuur (GLA) medieert bij de synthese van meervoudig onverzadigde vetzuren met lange ketens, eicosanoïden en endocannabinoïden. Deze spelen een belangrijke rol bij vitale processen, zoals het beheersen van ontstekingen en spierspanning of het optreden van weeën tijdens de bevalling.
Deze verhouding is 3:1 in hennepzaadolie, waardoor het een geschikte omega-3-concentratie heeft. Voedingsverenigingen in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland bevelen een verhouding van 4:1 tot 5:1 aan. Echter, gezien het feit dat de verhouding in West-Europese diëten ongeveer 10:1 is (vanwege de constante toename van de inname van omega-6-vetzuren, voornamelijk in bewerkte voedingsmiddelen), ligt hennepzaadolie dicht bij het aanbevolen niveau. Dit is belangrijk omdat hoge verhoudingen van omega-6 ten opzichte van lagere omega-3-verhoudingen de pathogenese van kanker en vele andere ziekten veroorzaken, waaronder cardiovasculaire en auto-immuunziekten. Daarentegen heeft verlagen van deze verhoudingen (omega-6/omega-3), dat wil zeggen het verhogen van omega-3, gunstige gevolgen voor de gezondheid.
