Javier Fernández Ruiz behaalde zijn PhD in biologie (1986) aan de Complutense Universiteit van Madrid (UCM). Hij is nu hoogleraar aan de faculteit Geneeskunde van de UCM. Hij is al 42 jaar actief in wetenschappelijk onderzoek en heeft meerdere onderzoeksartikelen en reviews geschreven, naast hoofdstukken voor boeken en octrooien. Daarnaast geeft hij lezingen aan universiteiten, op onderzoekscentra en congressen. Hij is momenteel hoofdonderzoeker van de onderzoeksgroep CANNABINOIDES-BBM3 van het Universitair Instituut voor Onderzoek in Neurochemie van de UCM, CIBERNED en IRYCIS. De voornaamste activiteit van deze groep is onderzoek doen naar het therapeutisch potentieel van cannabinoïden bij verschillende neurodegeneratieve ziekten. Hij werkt op dit gebied samen met verschillende nationale en internationale groepen en diverse farmaceutische bedrijven. Als hoofdonderzoeker heeft hij verschillende nationale en internationale onderzoeksprojecten geleid. Hij was voorzitter van de International Cannabinoid Research Society (ICRS) (2002-2003), en een van de oprichters van de Spaanse Vereniging voor Onderzoek op het gebied van Cannabinoïden (SEIC), in de functies van secretaris (2000-2007) en president (2007-2011). Hij is ook lid van de redactieraad van het British Journal of Pharmacology. Hij ontving in de afgelopen jaren verschillende prijzen voor zijn wetenschappelijke werkzaamheden, waaronder een Speciale Prijs van de International Association for Cannabinoids as Medicines (IACM) in 2019 en de Mechoulam Prijs van ICRS in 2021.