De veiligheid van de patiënt – Producten op basis van cannabidiol

Cannabidiol (CBD) is de op één na meest voorkomende fytocannabinoïde in de cannabisplant en staat vooral bekend om de niet-bedwelmende eigenschappen. Het belangrijkste werkingsmechanisme is de activering van andere neurotransmittersystemen (chemische 'koeriers') in de hersenen, het lichaam en het immuunsysteem. Dit molecuul verbindt zich met de serotoninereceptoren, vanilloïde en waarschijnlijk tientallen andere soorten receptoren, wat complexe biologische reacties veroorzaakt.

CBD werd in 1940 voor het eerst ontdekt. Tot op heden zijn er ongeveer 1300 onderzoeken uitgevoerd, waaronder meta-analyses, klinische proeven bij mensen en dubbelblinde, placebo-gecontroleerde experimenten. Tegenwoordig weten we dat het een enorm therapeutisch potentieel heeft en er zijn steeds meer bevindingen dat het onder andere anticonvulsieve, anxiolytische en pijnstillende eigenschappen heeft.

In de afgelopen jaren is het wetenschappelijk bewijs van het therapeutisch potentieel van cannabis dramatisch toegenomen. Dit heeft geleid tot hervormingen van de wetgeving in verschillende landen voor het gebruik van cannabis in medicinale contexten. In theorie zouden deze wijzigingen in de regelgeving meer toegang moeten geven tot medicijnen en/of middelen op basis van de cannabisplant, maar in de praktijk is deze verbetering in de Europese context niet evident.

De discussie over CBD-regulering blijft voortbestaan, wat leidt tot een gebrek aan uniformiteit op het gebied van de legaliteit ervan op Europees niveau. Terwijl in sommige landen een patiënt naar een apotheek kan gaan en op recept een geneesmiddel op basis van CBD koopt, worden de producten in de buurlanden aangeboden als voedingssupplement of cosmetisch middel en kan het in winkels of via internet worden gekocht. Dit grijze gebied van de regelgeving waarin CBD zich bevindt, samen met de stijgende vraag, heeft tot veel discussie geleid over de hoeveelheid patiënten die tegenwoordig op eigen initiatief CBD-producten verwerven, zonder medisch toezicht en zonder enige controle op de kwaliteit, werkzaamheid, en veiligheid van de producten.

Dat is de reden waarom dit artikel zo hard nodig is. Het is bedoeld om patiënten en/of consumenten voor te lichten en te voorzien van de benodigde hulpmiddelen om weloverwogen beslissingen te nemen op basis van kennis uit betrouwbare bronnen. Zo verminderen we het risico dat ze producten en/of substanties kopen die hun eigen gezondheid in gevaar kunnen brengen. Daarom wil ik benadrukken dat het doel van dit document niet is om een specifiek product aan te bevelen en dat u altijd een arts moet raadplegen om te vragen wat het beste bij uw gezondheidssituatie past.

Wat moet ik weten over CBD-producten?

1. Extractiebron
2. Extractiemethode
3. Producttype
4. Certificaat van de laboratoriumanalyse
5. Opslag

1. Extractiebron

Het is belangrijk om informatie te hebben over de bron en uit welk deel van de plant de CBD afkomstig is. Vraag naar de teelt- en extractiemethodes. Het is goed om te weten dat de meeste bedrijven tegenwoordig voldoen aan de Europese kwaliteitsnormen voor teelt en/of extractie, waaronder de GACP en/of GMP-richtlijnen.

Het is ook belangrijk om te weten welke delen van de plant worden gebruikt voor extractie. Zo bevatten hennepzaden, ondanks dat ze een uitstekende bron van omega-3 en omega-6 zijn, geen CBD. U kunt deze informatie verkrijgen door het productlabel te lezen of door de website van het bedrijf te raadplegen.

2. Extractiemethoden

De definitie van cannabisextractie is het proces waarbij essentiële oliën die verschillende verbindingen bevatten, met name fytocannabinoïden, terpenen, vitamines en andere antioxidanten, aan de plant worden onttrokken.

Om deze componenten van het plantmateriaal te scheiden, worden methoden toegepast die gebruik maken van warmte/druk/water (mechanische extractie). Ook kunnen er oplosmiddelen gebruikt worden, zoals propaan, butaan, ethanol en/of superkritische koolstofdioxide (chemische extractie).

2.1 Mechanische extractie

Mechanische extractie vindt plaats door de harsachtige trichomen fysiek uit de plant te verwijderen door middel van technieken met warmte/druk/water. Vervolgens worden deze verder gemanipuleerd om het gewenste geconcentreerde eindproduct te verkrijgen.

2.2 Chemische extractie

• Ethanolextractie wordt beschouwd als een eenvoudige, goedkope en efficiënte methode voor het verkrijgen van de basis fytocannabinoïden. Deze extractiemethode is niet alleen duurzamer – in sommige landen kan deze in meerdere extractiecycli gebruikt worden, wat leidt tot een lager energieverbruik – het wordt door de meeste regelgevende instanties ook als een veilig oplosmiddel beschouwd. Het nadeel van deze methode is dat het een zeer 'uitputtend' oplosmiddel is. Dat wil zeggen dat het niet selectief is in welke componenten geëxtraheerd worden en het kan de structuur beschadigen.
• Extractie met koolstofdioxide (CO2) is momenteel erg populair omdat het een pure chemische stof is die in de natuur voorkomt en geen restmateriaal achterlaat. De stof is niet giftig en wordt ook veel gebruikt in de voedingsindustrie, namelijk in koolzuurhoudende dranken of om cafeïne aan koffie te onttrekken (in de productie van cafeïnevrije koffie). Door het manipuleren van de temperatuur en druk, is het mogelijk om de oplosbaarheid van CO2 te moduleren, waardoor de individuele fractionering van verschillende moleculen, zoals cannabinoïden en terpenen, mogelijk wordt. De belangrijkste nadelen van dit type extractie zijn de hoge onderhoudskosten en de noodzaak van een tweede zuiveringsfase na de belangrijkste superkritische extractie. Deze fase is nodig voor het verwijderen van ongewenst plantaardig materiaal (vetten, lipiden, was) uit de pasta die als tussenproduct ontstaat. Beide factoren dragen bij aan de hoge prijs van superkritische CO2-extracten.
• Butaan is een veel voorkomende koolwaterstof die wordt gebruikt voor extractie en is een populaire keuze voor fabrikanten vanwege de lage kosten. Net als andere oplosmiddelen staat butaan onder druk en scheidt het de cannabinoïden, terpenen en andere verbindingen van het plantaardige materiaal. De niet-polaire aard van het oplosmiddel betekent dat het geen ongewenste in wateroplosbare verbindingen, zoals chlorofyl en plantenmetabolieten, extraheert.
• Propaan wordt op dezelfde manier gebruikt als butaan. Koolwaterstofextracten zijn de afgelopen jaren een bron van zorg geworden bij consumenten vanwege het gebrek aan handhaving en regelgeving. Dit heeft ertoe geleid dat er resthoeveelheden butaan zijn aangetroffen in verkochte producten. Deze stof is schadelijk voor de mens.

Elke extractiemethode heeft zijn eigen voor- en nadelen. Met de juiste kennis kunt u het meest geschikte product voor uw behoeften kiezen. Zoals bij elk product, kunt u en moet u de producent om informatie vragen over de extractiemethode en de laboratoriumtestresultaten met een lijst van de gemeten resthoeveelheden oplosmiddelen. De productprijzen verschillen per extractiemethode. Sommige methodes vergen complexere apparatuur en goed opgeleide technici om deze te bedienen. Superkritische CO2-extractie is het duurst voor producenten (en dus voor u), terwijl andere concentraten geproduceerd worden met relatief goedkope oplosmiddelen, zoals ethanol en butaan.

3. Producttype

Afhankelijk van de gebruikte methode en het oplosmiddel, kunnen cannabisextracten in verschillende vormen en concentraties verder geraffineerd worden, in de volgende types:

• Volledig spectrum: bevat het volledige plantenprofiel van fytocannabinoïden en terpeen.
• Breed spectrum: producten waarin één fytocannabinoïde (meestal THC) en/of terpeen is verwijderd.
• Geïsoleerd: bevat slechts één fytocannabinoïde.

4. Certificaat van de laboratoriumanalyse

Cannabis is een bio-accumulatorplant die alle in de bodem aanwezige stoffen opneemt, van voedingsstoffen en mineralen tot zware metalen, pesticiden, schimmels en bacteriën. Hoewel het belangrijk is dat het extractieproces wordt uitgevoerd in een gecontroleerde omgeving die voldoet aan de vereiste kwaliteitsnormen, is het ook essentieel dat dezelfde strikte controle wordt toegepast op de teeltfase, om de kwaliteit en veiligheid van het eindproduct te waarborgen.

Indien mogelijk, is het beste advies om een product te kiezen dat is getest door een onafhankelijk laboratorium. Dit zorgt voor een onpartijdige analyse, wat betekent dat elk product dat het proces heeft doorlopen een analysecertificaat (COA) bezit. Deze laboratoria kunnen cannabinoïden testen met gevalideerde apparatuur en analysemethoden, zoals high-performance vloeistofchromatografie (HPLC) en ultra-performance vloeistofchromatografie (UPLC). Deze methode is niet het meest geschikt voor de terpeenanalyse. Daarvoor is de gaschromatografie/massaspectrometrie (GC/MS) meer geschikt. Maar helaas heeft niet elk laboratorium de capaciteit om deze methode toe te passen. U kunt het analyserapport op de websites van de meeste CBD-bedrijven vinden of het per e-mail opvragen.

Laboratoriumtests moeten de volgende informatie bevatten:

• Gehalte aan fytocannabinoïden en terpenen: Elk analyserapport moet de inhoud van CBD en andere minder belangrijke cannabinoïden aangeven. Omdat het moeilijk is om het exacte terpeengehalte te kwantificeren met HPLC, geven de meeste rapporten alleen aan dat het product rijk is aan bepaalde terpeen(en). De hoeveelheid CBD wordt uitgedrukt aan de hand van de productvorm, meestal per fles, milliliter of capsule. Als er op het etiket bijvoorbeeld staat dat het product 1000 mg CBD in een flesje van 10 ml bevat, komt dit overeen met ongeveer 100 mg CBD per ml. Dus als het flesje een druppelaar van 1 ml heeft (ongeveer 20 druppels per ml), betekent dit dat elke druppel 5 mg CBD bevat.
• Verontreinigingen, oplosmiddelresten en zware metalen: Elk laboratorium moet ook testen op de aanwezigheid van pesticiden, resten van oplosmiddelen, zoals butaan en propaan, zware metalen zoals lood, kwik en arseen, en andere chemicaliën die giftig zijn voor de mens, en deze rapporteren.
• Microbiologische testen: Deze testen bepalen de hoeveelheid schimmels en andere micro-organismen, zoals potentieel schadelijke bacteriën. Let op: deze micro-organismen zijn niet zichtbaar met het blote oog en kunnen zeer schadelijk zijn voor de mens, met name aflatoxine, een gif dat wordt geproduceerd door Aspergillus, dat kankerverwekkend en giftig is voor de lever. Pathogene bacteriën die vaak in cannabis worden aangetroffen, zijn onder meer stammen zoals Escherichia coli (beter bekend als E. coli) en Staphylococcus. Daarom is deze analyse uitermate belangrijk om de productkwaliteit en veiligheid te garanderen.

5. Opslag

CBD-producten moeten op de juiste manier worden bewaard, omdat blootstelling aan een vochtige omgeving of zonlicht de afbraak van sommige actieve ingrediënten en de groei van schimmels kan veroorzaken. Het is daarom aanbevolen om het product op een koele en donkere plaats te bewaren, beschermd tegen direct zonlicht.

De CBD-industrie is een groeiende markt, maar is nog relatief jong. Gebrek aan regelgeving, juridische onzekerheden en onvoldoende informatie/voorlichting kunnen een gevaar zijn voor de gezondheid van de consument. Momenteel streven de meeste bedrijven ernaar om de kwaliteit van de hele productieketen te waarborgen, maar dit is helaas niet de realiteit voor alle spelers op de markt. Daarom is het belangrijk dat de patiënt en/of consument goed wordt voorgelicht over alle aspecten die beoordeeld moeten worden voordat een product wordt gekocht. We raden u aan om medisch advies in te winnen en alleen legale medicijnen en/of producten op basis van cannabis te kopen, die voldoen aan de regelgeving van uw land.